Georges Seurat - La Grande Jatte

Image courtesy of Google Art Project

👨🏻‍🎨 Georges Seurat

🖼 A Sunday Afternoon on the Island of La Grande Jatte / Niedzielne Popołudnie na Wyspie Grande Jatte

🕝 1884 - 1886 

🏛 The Art Institute of Chicago

ENGLISH:

Seurat’s A Saturday on La Grande Jatte (1884-1886) portrays leisure time by the river bank. Gathered are the Parisian citizens of different social classes. The painter challenged the modern-day expectations of a common viewer not only by his remarkable technique, but the choice of matter indeed. He accurately depicted the obliterating social boundaries occurring contemporaneously, e.g. by the choice of similar garments. The grassland is filled with people, yet they do not interact; even those gathered in pairs or groups seem indifferent. The statuesque of the figures may be escalating such impression. 

Seurat is combining contrarieties - impressionism with academism, colour with line. That can be a reflection of his own biography - he was first enrolled in Ecole des Beaux-Arts in Paris (from 1878), having eventually rejected its academic measures, and began studying impressionism and various colour theories. They assisted him in developing his unique style; especially Chevreul’s The Principles of Harmony and Contrasts of Colours (1855), describing the divisionist technique which enabled to achieve “more luminous and colouristically complete” effects. 

Pointillism, the term depicting Seurat’s original technique, arose (similarly to Impressionism) as an attempt to discredit his accomplishments. In French, it means “dotting” or “pointing”. Following a definition from the Dictionary of The Fine Arts Terminology, pointillism is “a painting technique, developed from the divisionism method through Impressionism, dependant on the even overlaying of the painting surface with fine, regular dots of pure colour; the distance from which the speckles or paint are supposed to merge into a homogenous tone is usually strictly calculated in relation to the canvas’ size”.

Felix Feneon, an art critic, announced Seurat’s style “a neo-impressionist method”, and the painter himself - “a scientific impressionist". Georges indeed contemplated on how he could “imprint himself in the continuation of the Impressionist experience, simultaneously not falling into straightforward mimicry”. Contrary to the Impressionism movement, although he derived from it, Seurat did not adapt its work style. For him, painting was intellectual and the process had to be thoughtful and intentional. He always finished his artworks in the studio, having previously done multiple sketches and subject studies, while the Impressionists painted emotionally, influenced by the exact moment, on location.

Since the development of his personal style, Georges Seurat artworks’ recurring themes are ports,  sea, leisure time by the water, coasts, represented by a wide range of paintings: Bathers at Asnieres (1883-1884); Le Bec du Hoc, Grandchamp (1885); Port-en-Bessin (1888); The Channel of Gravelines, Petit Fort Philippe (1890) and more. All of Seurat’s work (including the above-mentioned examples) represented scenes of daily life.

In A Saturday on La Grande Jatte (1884-1886), he implemented rising horizontal lines (from left to right) which correspond to the uplifted and joyful atmosphere. Concurrently, he balanced the composition by stating clearly pronounced vertical lines of the silhouettes and trees. By interlacing the areas of shaded and illuminated grass, as well as marking the bank’s and river’s edge with a diagonal line, he created an illusion of depth and three-dimensionality, while strongly accentuating the flat surface of the canvas (due to the specificity of the technique). 

Seurat exhibited his paintings on Salon des indépendants (the anti-academic environment). George’s friend, Paul Signac, entirely adopted pointillism into his artistic oeuvre. Alongside Gaugin, van Gogh and Cezanne, he is thought to be one of the protagonists of the modern era in art - his discoveries strongly influenced the 20th century creators.

POLISH:

Niedzielne Popołudnie na Wyspie Grande Jatte (1884-1886) Seurata przedstawia odpoczynek nad brzegiem rzeki. Zebrani mieszkańcy Paryża to przedstawiciele różnych klas społecznych. Malarz zakwestionował - lub całkowicie odrzucił - współczesne oczekiwania odbiorców sztuki nie tylko poprzez niespotykaną technikę, ale sam dobór tematu. Trafnie nakreślił zacierające się granice społeczne (współczesną mu transformację), chociażby poprzez wybór podobnych strojów. Trawiaste wybrzeże wypełnione jest ludźmi, jednak nie ma pomiędzy nimi naturalnej interakcji; nawet ci zebrani w pary lub grupy wydają się sobie obojętni. Takie wrażenie może być spotęgowane przez posągowość postaci.

Seurat posługuje się kontrastami, przeciwstawiając impresjonizm akademizmowi i kolor - linii. Podobne antagonizmy cechują jego biografię. Początkowo był on uczniem Akademii Sztuk Pięknych w Paryżu (od 1787), jednak ostatecznie odrzucił “propagowane [przez nią] malarstwo akademickie”, by stopniowo przyswoić idee impresjonistyczne. Różne teorie kolorystyczne pomogły Seuratowi w wypracowaniu indywidualnego stylu; szczególnie Prawo kontrastu symultanicznych kolorów Chevreula, opisujące technikę dywizjonistyczną, której celem było osiągnięcie bardziej świetlistych i “pełnych kolorystycznie” efektów.

Pointylizm, termin opisujący oryginalną technikę Seurata, powstał (podobnie jak przy impresjonizmie) jako próba zdyskredytowania malarza. Po francusku, pointylizm oznacza “kropkowanie”, “punktowanie”. Według Słownika terminologicznego sztuk pięknych , pointylizm to “technika malowania, rozwinięta z metody dywizjonizmu przez impresjonizm, polegająca na równomiernym pokrywaniu powierzchni obrazu drobnymi, regularnymi punktami czystej farby; odległość, z jakiej plamki mają się zlać w oku widza w jednolitą plamę, bywała ściśle obliczana w stosunku do ich wielkości".

Felix Feneon, krytyk sztuki, użył sformułowania “metoda neo-impresjonistyczna” wobec stylu Seurata, samego malarza nazywając “impresjonistą naukowym”. Georges aktywnie deliberował “jak wpisać się w kontynuację doświadczenia impresjonizmu nie popadając w proste naśladownictwo”. W przeciwieństwie do nurtu impresjonistycznego, pomimo tego, że czerpał z jego osiągnięć, Seurat nie przyswoił charakterystycznego dla niego stylu pracy. Malarstwo było dla Francuza wydarzeniem intelektualnym, którego proces musiał być przemyślany i nieprzypadkowy. Zawsze dokańczał swoje dzieła w pracowni, wcześniej wykonując wiele szkiców i studiów tematycznych, podczas gdy impresjoniści tworzyli emocjonalnie, pod wpływem chwili, w plenerze.

Odkąd Seurat rozwinął swój personalny styl malarski, powtarzającą się tematyką jego obrazów są porty, morze, odpoczynek nad wodą, wybrzeża, reprezentowane przez: Kąpiel w Asnieres (1883-1884); Le Bec du Hoc, Grandchamp (1885); Port-en-Bessin (1888); Kanał w Gravelines: Mały Fort Philippe (1890) i inne. Wszystkie dzieła Seurata (łącznie z powyższymi przykładami) to sceny z codziennego życia.

W Niedzielnym Popołudniu na Wyspie Grande Jatte (1884-1886), Seurat wykorzystał wznoszące się (od lewej do prawej), poziome linie, które kształtują atmosferę radości i lekkości. Równocześnie zbalansował on kompozycję poprzez wyraziste rozmieszczenie linii pionowych - postaci i drzew. Poprzez zastosowanie przeplatających się powierzchni oświetlonej i zacienionej trawy oraz zaznaczenie linii brzegowej biegnącej po skosie, stworzył on iluzję głębi i trójwymiarowości, kontrastującej z silnie podkreśloną płaską powierzchnią płótna (wynikającą z zastosowanej techniki).

Seurat wystawiał swoje obrazy w Salonie Niezależnych (środowisku antyakademickim). Jego przyjaciel, Paul Signac, całkowicie zaadoptował styl wypracowany przez Georgesa (Dupetit i in., 2002). Obok Gaugina, van Gogha i Cezanne’a, Seurat uważany jest za jednego z protagonistów ery modernizmu w sztuce - jego odkrycia wywarły silny wpływ na twórców XX wieku.

Sources / Źródła:

Dupetit, M., Dołowska, E., Abraham, D., Tukaj, M., Sonik, L. and Lagrange, C. (2002). Georges Seurat. Wielcy Malarze: Ich Życie, Inspiracje i Dzieło, (11).

Kubalska-Sulkiewicz, K., Bielska-Łach, M., Manteuffel-Szarota, A. and Kardasz, M. (2004). Słownik Terminologiczny Sztuk Pięknych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, p.360.

Smarthistory. (2012). Seurat, A Sunday on La Grande Jatte. [online] Available at: https://www.youtube.com/watch?v=wNB9Vm6MoDQ [Accessed 13 Jan. 2020].